SPL Director Mk2, black

Pro-Fi Series Director Mk2 to kontynuacja świetnie odebranej w branży pro-audio konstrukcji Director, łączącej w sobie najwyższej klasy przedwzmacniacz, wyposażony w sześć analogowych wejść (dwa symetryczne na złączach XLR oraz cztery typu RCA), z referencyjnym, wysoko napięciowym konwerterem cyfrowo-analogowym, działającym teraz z prędkością 32-bit i częstotliwością próbkowania na poziomie 768kHz oraz wspomagającym transmisję DSD4. Fani w pełni analogowej transmisji taśmowej i obróbki dźwięku z pomocą zewnentrznych urządzeń, takich jak ulubione kompesory, czy korektory, mogą je teraz podłączyć do specjalnie przygotowanej w tym celu pętli Tape Monitor. W porównaniu z poprzednią wersją, powiększona została również obudowa urządzenia, w celu zapewnienia właściwej przestrzeni dla dużego, a przez to łatwo dostępnego, aluminiowego potencjometra głośności z podświetlanym ledowo markerem oraz dwóch mechanicznych mierników wychyłowych VU.

Na panelu przednim umieszczono znany z poprzedniej wersji diodowy wyświetlacz informujący o wybranym źródle i częstotliwości próbkowania oraz potencjometr służący do aktywowania odpowiedniego połączenia. Całości dopełniają przełączniki: 'Tape Monitor’, 'VU’ – decydujący o poziomie wejściowym miernika oraz 'On’, aktywujący urządzenie.

Panel tylni to bezkompromisowa sekcja I/O udostępniająca 6 analogowych wejść, pętlę Tape Monitor oraz wejścia cyfrowe: AES, koaksjalne, optyczne i USB. W sekcji wyjściowej znajdziemy: RCA Direct Out, przedwzmacniacza oraz AMP CTL – przeznaczone do kontroli połączonych szeregowo wzmacniaczy lub mono-bloków. Umieszczony tu również został port kabla zasilającego, główny włącznik urządzenia oraz przycisk Learn II-Remote, który wspomaga zdalne sterowanie z poziomu sparowanego z konwerterem urządzenia. Całości dopełniają zapewniające stabilizację podczas studyjnej pracy aluminiowe nóźki, a urządzenie dostępne jest w 3 kolorach – srebrnym, czarnym i czerwonym.

Director Mk2 jest niejako sercem stereofonicznego systemu, do którego można podłaczyć komputer, odtwarzacz audio, foniczny przedwzmacniacz SPL Phonos, słuchawkowe wzmacniacze SPL ‘Phonitor xe’ lub ‘Phonitor e’ oraz wzmacniacze mocy, np. Performer s800 czy Performer m1000 lub po prostu aktywny system PA.

Przede wszystkim preamp

Director Mk2 jest w pełni wyposażonym, stereofonicznym przedwzmacniaczem, do którego można podłączyć aż 10 źródeł wejściowych, z czego 6 pracuje w domenie analogowej, udostepniając 2 zbalansowane wejścia XLR oraz 4 stereofoniczne wejścia RCA. Domena cyfrowa to 4 wejścia: AES/EBU, USB, COAX oraz OPTICAL. Z kolei wzmacniacze mocy lub aktywny system PA można podłączyć za pomocą zbalansowanych gniazd XLR, a wzmacniacz słuchawkowy przez port Direct Out.

Będzie głośniej!

Głośność urządzenia jest kontrolowana w domenie analogowej, ponieważ w sytuacji kiedy ten parametr jest zintegrowany z chipem DAC, pełna rozdzielczość bitowa jest słyszalna tylko podczas odsłuchu z maksymalną głośnością. W praktyce rzadko się zdarza żeby ktoś słuchał materiału tak głośno, przez co odsłuch jest nieco gorszy ze względu na niższą rozdzielczość. Mediana podczas odsłuchu to jakieś 30dB poniżej maksymalnego poziomu (0dBfs), a przy każdym obniżeniu głośności o 6dB, rozdzielczość zmniejsza się o jeden bit, więc taki odsłuch charakteryzuje się gorszą rozdzielczością o 5dB. To wyliczenie pokazuje, że słuchanie z wykorzystaniem technologii 'high-resolution’ mija się trochę z celem. I tu na ratunek przychodzi analogowa kontrola głośności, zapewniająca odsłuch w pełnej rozdzielczości, niezależnie od poziomu tego parametru. Sama kontrola odbywa się za pomocą doskonale wyważonego potencjometra ALPS RK27 “Big Blue”, który w pełni kontroluje stopień głośności, zapewniany przez autorską technologię firmy SPL – VOLTAiR 120V Rail. Warto dodać, że jest to potencjometr motoryczny, dzięki czemu możliwa jest zdalna kontrola z poziomu wyposażonego w funkcje pilota urządzenia.

Powrót do źródeł

Umieszczony po lewej stronie potencjometr obrotowy odpowiada za wybór odpowiedniego źródła wejściowego, które następnie zostaje skrótowo zobrazowane na wyświetlaczu z matrycą punktową – IN 1 do IN 6 dla wejść analogowych oraz AES/EBU, USB, COAX, OPTICAL dla cyfrowych. Częstotliwość próbkowania wybranych wejść cyfrowych jest wyświetlana po około 2 sekundach w formacie „U768”, gdzie ‘U’ oznacza wejście USB, a '768′ to częstotliwość próbkowania (w tym wypadku 768kHz). W trybie ‘Remote’ wejście źródłowe może być również kontrolowane zdalnie.

Aksamitna konwersja

Na pokładzie Director Mk2 znajdziemy zupełnie nowy, cyfrowo-analogowy konwerter wyposażony w chip AK4490 Velvet Sound® DAC japońskiej firmy AKM. Konwerter umożliwia odtwarzanie PCM audio w częstotliwości aż do 768kHz z prędkością 32-bitów oraz odsłuch audio DSD do DSD4 lub DSD256, pobierając przy tym sygnał z 4 cyfrowych wejść: AES/EBU, USB, COAX i OPTICAL.

Analogowa strona księżyca

Analizując różnego typu konwertery DAC, pracownicy SPL doszli do wniosku, że większość innowacji odbywa się w doemenie cyfrowej, czego rezulatem może fakt, że wielu inżynierów projektujących sprzęt pro-audio wyrosło właśnie z tego środowiska, stosując przy tym pewne standardowe rozwiązania jeżeli chodzi o domenę analogową. Bazując na ponad 30-letnim doświadczeniu w zakresie analogowych konstrukcji, inżynierowie SPL odbierają te lekko przestarzałe układy jako nieefektywne, dalekie od perfekcji, czy krótko mówiąc nudne. Co zostało udowodnione w poprzedniej wersji urządzenia, innowacja w domenie analogowej przynosi doskonałe rezultaty. Wyjście chipu DAC jest filtrowane przy pomocy filtra dolnoprzepustowego. Ten stopień jest zazwyczaj zaprojektowany z tym samym referencyjnym woltażem, w jakim pracuje chip DAC, np. 5V. Warto się chwilę zastanowić nad tym, że pierwszy stopień jaki napotyka na swojej drodze fala audio ma tak znikomy headroom! A co w sytuacji zwiększenia napięcia aż do 120V?! Ta topologia przyświecała konstruktorom SPL podczas tworzenia Director Mk 2, jak i wcześniejszego pierwowzoru. Dzięki temu filtr dolnoprzepustowy jest zasilany technologią VOLTAiR, bazującą na napięciu 120V rail. Przekłada się to na niesamowicie szeroki headroom i niczym nie poskromiony zakres dynamiki, dzięki czemu wchodząca fala dźwiękowa zaczyna wreszcie żyć, nie podlegając technicznym limitacjom. To po prostu brzmi!

Typy połączeń:

AES

AES lub bardziej precyzyjnie AES3 lub AES/EBU to standard w jakim są przesyłane sygnały audio pomiędzy urządzeniami charakterystycznymi dla branży pro-audio. Wynaleziony przez Audio Engineering Society, może przenosić 2 zakodowane kanały PCM audio w częstotliwości próbkowania 192 kHz. Ten standard został zdefiniowany jako IEC 60958 Type I, ponieważ tego typu połączenia wykorzystują zbalansowane, 3-przewodnikowe, 110-ohm skrętkowe przewody ze złączami XLR.

Coaxial

Znanym dobrze z rynku konsumenckiego i będącym wariantem AES standardem jest S/P-DIF (Sony/Phillips Digital Interface). Używany na całym świecie do łączenia ze sobą urządzeń audio, szczególnie sprawdza się w przypadku cyfrowego wyjścia odtwarzacza CD. Złącze wykorzystywane w tym standardzie nazywane jest koaksjalnym, i tak jak w przypadku AES, może przenosić 2 zakodowane kanałów PCM audio w częstotliwości próbkowania 192 kHz. Ten standard został zdefiniowany jako IEC 60958 Type II, ze względu na wykorzystywane pojedynczo zakończone, 2-przewodnikowe, 75-ohm koaksjalne kable zakończone złączami RCA.

Optical

Połączenia Optical Type II wykorzystują optyczne włókno zakończone złączami F05 i są często określane jako TOSLINK, co pochodzi od marki Toshiba, która wprowadziła ten standard do użytku. Tego typu połączenia są również często spotykane w konsumenckim rynku audio i podobnie jak AES i Coaxial, zapewniają przesył 2 zakodowanych kanałów PCM audio w częstotliwości próbkowania 192 kHz.

USB

Najbardziej interesującym wejściem jest port USB, który służy do połączenia z komputerem. Director Mk2 umożliwia transfer PCM z częstotliwością próbkowania aż do 768 kHz oraz transmisję DSD do formatu DSD4, znanego również pod nazwą DSD256, określającą transmisję 256 razy większą od częstotliwości próbkowania płyty kompaktowej, czyli 44.1 kHz. Używając Director Mk2 w środowisku Windows, należy zainstalować darmowy ‘driver’, umożliwiający odtwarzanie plików audio w wyższej rozdzielczości niż 44.1 kHz czy 48 kHz. Podczas korzystania z komputera Mac nie jest to konieczne, ponieważ sprzęt firmy Apple standardowo współpracuje z protokołem USB 2 o częstotliwości próbkowania 768 kHz.

PCM & DSD

Modulacja PCM (pulse-code modulation) to metoda odkodowywania sygnałów analogowych, standardowo wykorzystywanych dla niezkompresowanego audio. Jest najczęściej spotykaną formą cyfrowego audio, odsłuchiwanego z poziomu komputera, płyty CD czy wykorzystywaną w telefonii cyfrowej oraz innych cyfrowych aplikacjach audio. DSD (Direct-Stream Digital) to z kolei wynalezione przez firmy Sony i Philips strumieniowanie dla stworzonej wspólnie technologii SACD (Super Audio CD), która miała stać się następcą tradycyjnych kompaktów, również wynalezionych przez te firmy kilkadziesiąt lat temu. Ponieważ PCM oraz DSD są formatami cyfrowymi, istnieją również inne sposoby odtwarzania muzyki w wysokiej rozdzielczości, czego przykładem są portale udostępniające tego typu strumieniowanie: HD Tracks, Qobuz, HIGHRESAUDIO, primephonic, HDMusicStore, Bleep, Cybele, Gimell, HD-Klassik, 7 Digital i inne. Transmisja DSD różni się fundamentalnie od tej dobrze znanej, konwencjonalnej transmisji PCM, w której amplituda sygnału analogowego jest samplowana regularnie w niezmiennych interwałach, a każda próbka jest kwantyzowana do najbliższej wartości w zakresie cyfrowych kroków, to DSD zapamiętuje sekwencję wartości jedno-bitowych przed zaaplikowaniem procesu, który konwertuje sygnał do standardu PCM.

Strumień PCM posiada dwie podstawowe właściwości, które determinują jakość strumienia wobec oryginalnego sygnału analogowego – częstotliwość próbkowania, która jest wielokrotnie wyższa od pobieranych próbek oraz głębokość bitów, określająca ilość możliwych cyfrowych wartości, które mogą zostac użyte do reprezentowania każdej próbki. W Director Mk2, sygnał PCM audio umożliwia częstotliwość próbkowania na poziomie 768 kHz (16 razy więcej niz 48 kHz) oraz rozdzielczość do 32-bitów.

W metodzie DSD, jakość audio jest determinowana przez wartość jedno-bitowego strumienia. Director Mk2 umożliwia podwojoną wartość DSD, znaną również jako DSD2 lub DSD128. Tradycyjne DSD równa się rozdzielczości SACD/BluRay i nazywane jest DSD1 lub DSD64, ze względu na częstotliwość próbkowania 64-krotną tej znanej z CD (44.1 kHz), a dokładnie 2.8224MHz. DSD4 sampluje na poziomie 11,2896 MHz, czyli czterokrotnie wyższym niż wartość SACD/BluRay. Tę metodę odkodowywania dźwięku nazywa się również DSD256, ponieważ częstotliwość próbkowania jest 256 razy wyższa, niż ta znana z płyt CD.

Przewaga sygnału DSD jest proporcjonalna jakości do sygnału oryginalnego. DSD wykorzystuje techniki kształtowania szumu w celu przsunięcia szumu kwantyzacji w stronę niesłyszalnych częstotliwości ultrasonicznych. W teorii, wymaga to wyłacznie użycia filtru niskoprzepustowego, w celu zrekonstruowania oryginalnej analogowej fali dźwiękowej. W praktyce jest to o wiele trudniejsze, ponieważ jedno-bitowy sygnał nie może być poddany właściwemu procesowi ditheringu – większość nowoczesnych konwerterów sigma-delta, podobnie jak sekcja DAC w Director Mk2, są multi-bitowe.

Ponieważ w środowisku jedno-bitowym niezmiernie trudno jest przeprowadzać operacje DSP (korekcję, balans, kompresję) oraz przez fakt, że większość współczesnych rockowych, czy popowych produkcji polega w dużej mierze na technikach nagrywania wielościeżkowego, korzystając przy tym z urządzeń PCM, takich jak Pro Tools, Nuendo, Cubase, czy Logic, nie wspominając już o tym, że większość ściąganego materiału w jakości SACD, czy DSD, jest miksowana w PCM (lub miksowana analogowo i rejestrowana w PCM), a następnie konwertowana do DSD podczas masteingu, jest aktualnie raczej rzadkością znalezienie płyty nagranej wielościeżkowo, a jednocześnie zmiksowanej w całości w domenie analogowej.

AMP CTL

Zasilając Director Mk2 (niezależnie od trybu On/Off), możliwe jest połączenie dwóch wzmacniaczy mocy i sterowanie nimi w zakresie automatycznego włączania, czy wyłączania. W tym celu należy połączyć urządzenia przez port AMP CTL, używając kabli zakończonych wtykami 3.5mm mono-jack. Director Mk2 wysyła 12V impuls napięciowy do portów A&B, włączając lub wyłaczając dwa stereofoniczne wzmacniacze lub mono-bloki.

Zdalne sterowanie

Zarówno poziom głośności, jak i wybór źródła wejściowego może być sterowany zdalnie dzięki wykorzystaniu urządzenia wysyłającego komendy w podczerwieni. Director Mk2 sam uczy się wysyłanych komend. Dobrym przykładem takiego sterowania jest kontrola odtwarzacza CD – z większości dostępnych w pilocie przycisków, zazwyczaj korzystamy z dosłownie kilku, o czym świadczy wprowadzony jakiś czas temu kontroler Apple, który oferuje tylko te najpotrzebniejsze przyciski. Korzystając ze sparowanego pilota, możliwe jest sterowanie głośnością odtwarzania oraz wybór odpowiedniego źródła. Należy tylko upewnić się, że źródło mające kontrolować Director Mk2 zostało ustawione w trybie ‘Remote’. Wszystkie procedury zostały opisane w instrukcji. Można się z nimi również zapoznać oglądając zamieszczony film.

Mierniki wychyłowe VU

Dwa mierniki wychyłowe VU odzwierciedlają poziom źródła wejściowego. Zaprojektowane w sposób mechaniczny, zwalniają niejako pomiar, uśredniając wychylenia o krótkiej długości, pokazując w zamian rzeczywistą głośność, czy po prostu energię wykonania.

Skrót VU oznacza Volume Units – standardowy pomiar mieści się w zakresie od -20dB do +2dB. Mierniki umieszczone na przednim panelu Director Mk2 umożliwiają wychylenie aż do +5dB. Warto zauważyć, że zmasterowana płyta kompaktowa jest w stanie wytworzyć poziom głośności do +15dB, co mówiąc w przenośni, przykleiło by wskazówke miernika do jego prawej strony. Żeby temu zapobiec, użytkownik ma możliwość wybrania trybu pracy – od 6 do 12dB. Oznacza to, że w ustawieniu '6′, rzeczywistą wartością wskazówki umieszczona pośrodku miernika jest +6dB, analogicznie w trybie ’12’. W tym ustawieniu mierniki mogą pokazywać poziomy aż do +17dB. Jeżeli wskazówka wykazuje maksymalne wychylenie na prawo, nie oznacza to jeszcze, że sygnał źródłowy został wysterowany – dzięki autorskiej technologii VOLTAiR, nadal pozostaje 15dB hedaroom’u, ponieważ Director Mk2 wchodzi w kliping dopiero powyżej poziomu wejściowego +32.5dB!

Tape Monitor

Sekcja Tape Monitor jest odpowiedzią na sugestie niezliczonej ilości audiofilów, aby umożliwić współpracę urządzenia z magnetofonami szpulowymi, czy innymi zewnętrznymi urządzeniami, takimi jak kompresor, czy korektor. W latach ’70 i na początku ’80 odtwarzacze kasetowe były niezmiernie popularne, przez co sprzęt HiFi umożliwiał podłączenie tego typu sprzętu. I chociaż później zrezygnowano z tej możliwości, fani rejestracji i przetwarzania dźwięku zaczęli tęsknić za tym rozwiązaniem w przypadku profesjonalnych preampów. Biorąc to wszystko pod uwagę, inżynierowe SPL zdecydowali się umożliwić podłączenie magnetofonu szpulowego i odsłuchiwania go podczas rejestracji (monitoring) lub podłaczenia ulubionych korektorów, czy innego sprzętu zewnetrznego, w celu optymalnego dostrojenia dźwięku. Na tylnym panelu został umieszczony specjalny przycisk, służący do kalibracji poziomu sygnału. Konsumenckie magnetofony, decki, czy korektory mają tendencję do wprowadzania lekkich zniekształceń, zwłaszcza przy tak szerokim headroomie na jaki pozwala Director Mk2. Aktywowanie trybu kalibracji zmniejsza poziom wyjściowy o 10dB, podnosząc go następnie o tę samą wartość podczas powrotu do konwertera. Dzięki temu zmiana w poziomie głośności jest niezauważalna, a ulubiony sprzęt zewnetrzny może pracować w poziomach, do których przywykliśmy.