Stres a muzyka

Redukcja stresu za pomocą muzyki jest jedną ze skuteczniejszych, a zarazem najprzyjemniejszych metod przeciwdziałania stresowi. Może ona przynieść wiele korzyści dla zdrowia psychicznego, emocjonalnego, a nawet fizycznego. Przygotowaliśmy obszerny poradnik, w którym omawiamy kwestię stres a muzyka z uwzględnieniem badań naukowych oraz odpowiadamy na liczne pytania – m.in. jak obniżyć stres z pomocą muzyki czy jakie utwory najlepiej wybierać, by się zrelaksować.

Redukcja stresu przez muzykę – co mówi nauka?

Współgranie inteligencji językowej, przestrzennej, kinestetycznej, interpersonalnej, matematycznej, interpersonalnej czy duchowej jest kluczowe dla uzyskania równowagi wewnętrznej i prawidłowego funkcjonowania. Jednym z narzędzi, które stymulują wszechstronny rozwój, pobudzają różne inteligencje, a jednocześnie łączą obie półkule – jest muzyka. Naukowcy od lat więc badają jej pozytywny wpływ na człowieka, a jednym z najczęściej zgłębianych zagadnień jest wpływ muzyki na stres.

Muzykę zaliczamy do dziedziny sztuki, która jest szczególnie związana z biologiczną naturą człowieka. Ma wielopłaszczyznowy wpływ na organizm człowieka – aktywizuje czynności fizjologiczne, wzbudza emocje i nimi steruje, redukuje napięcia określonych grup mięśniowych i lęki, a nawet moduluje odczuwanie bólu.

Poza tym naukowcy doszli jeszcze do wielu innych wniosków, dokumentując je w swoich badaniach (spis źródeł załączamy pod artykułem):

• muzyka reguluje emocje i odgrywa ważną rolę w nawiązywaniu relacji;
• muzyka ma wpływ na nastrój i może wywoływać również na poczucie satysfakcji;
• muzyka aktywizuje autonomiczny układ nerwowy oraz centralny układ nerwowy;
• muzyka pomaga w radzeniu sobie z doświadczanymi wewnętrznymi konfliktami;
• muzyka redukuje nieprzyjemne doznania, a także obniża napięcie lub uczucie strachu;
• muzykę może sprzyjać leczeniu takich schorzeń jak migreny, nerwice, depresja czy uzależnienia.

Jak muzyka wpływa na stres?

Jak wcześniej wspomnieliśmy, muzyka ma znaczący wpływ na nasze emocje i samopoczucie, a jej oddziaływanie na stres jest przedmiotem licznych badań naukowych. Analizując liczne publikacje, możemy wypunktować główne zalety płynące z słuchania muzyki, które są nie bez znaczenia dla zdrowia psychicznego.

• Regulacja emocji

Muzyka pozwala na wyrażenie emocji. Słuchanie utworów, które w danym momencie odpowiadają naszym uczuciom, może pomóc w ich przetwarzaniu. W efekcie dochodzi do redukcji uczucia stresu, niepokoju czy lęków.

• Obniżenie poziomu hormonu stresu

Słuchanie muzyki (przede wszystkim tej o odpowiedniej tonacji, relaksacyjnej), może obniżyć poziom hormonu stresu w organizmie (kortyzolu).

• Zwiększenie uczucia relaksacji

Muzyka klasyczna czy ambient (o wolnym tempie), uspokaja rytm serca i reguluje ciśnienie krwi, co przekłada się na odczuwanie relaksu. Dźwięki tego typu uspokajają system nerwowy.

• Zwiększenie motywacji

Muzyka radosna, energetyczna, może poprawiać nastrój i motywować do działania. Słuchanie ulubionych utworów przed ważnymi wydarzeniami (np. egzaminami, wystąpieniami publicznymi), może dodawać pewności siebie, a tym samym zmniejszać stres.

• Wsparcie w terapii

Jedną z form wykorzystywania muzyki w redukcji stresu jest muzykoterapia. Terapeuci używają muzyki, aby pomóc pacjentom w radzeniu sobie z emocjami, stresem, brakiem pewności siebie i innymi problemami zdrowotnymi.

• Poprawa snu

Odpowiedni rodzaj muzyki (np. relaksacyjna, do medytacji, kołysanki) przed snem, może pomóc z zasypianiem, ale też poprawić jakość snu. A ten ma kluczowe znaczenie dla ogólnego zdrowia psychicznego i fizycznego.

• Relacje międzyludzkie

Muzyka łączy ludzi, stanowi ważny element integracji, jest nieodłącznym elementem wydarzeń towarzyskich. Wspólne słuchanie muzyki, uczestnictwo w koncertach czy innych wydarzeniach muzycznych może prowadzić do pozytywnych interakcji społecznych, co redukuje stres.

Jakie utwory wybrać?

Wybór muzyki redukującej stres zależy od preferencji słuchacza, jednak istnieje kilka gatunków i stylów muzycznych, które szczególnie dobrze sprawdzają się w tej roli.

• Muzyka klasyczna

Najlepszym wyborem są utwory o spokojnym tempie i melodyjnej strukturze. Obniżają one poziom stresu oraz uspokajają umysł.

Polecane utwory to:

„Clair de Lune” – Claude Debussy

„Ave Maria” – Franz Schubert

„Air on the G String” – Johann Sebastian Bach

• Muzyka ambient i new age

Te gatunki są świetnym wyborem do relaksacji, medytacji czy pracy. Bazują na spokojnych dźwiękach, subtelnych syntezatorach, powolnym rytmie. Często nawiązują do dźwięków natury. Muzyka ta wycisza i koi. Polecane są np. albumy Briana Eno (np. „Music for Airports”) czy utwory Maxa Richtera czy dźwięki natury połączone z delikatnymi melodiami (np. szum oceanu, śpiew ptaków, szum liści).

• Solowa muzyka instrumentalna

Solowe kompozycje na fortepian czy gitarę działają kojąco na układ nerwowy. Szczególnie rekomendowane są te z wolnym tempem i delikatnym brzmieniem. Wśród utworów możemy wskazać: „River Flows in You” – Yiruma czy „Classical Gas” – Mason Williams.

• Muzyka medytacyjna

Muzyka wykorzystywana w praktyce medytacyjnej, podczas zajęć jogi czy sesji relaksacyjnych ma na celu wyciszenie i odprężenie. Zwykle opiera się na powtarzalnych, uspokajających dźwiękach, a niekiedy towarzyszy jej narrator, który kojącym głosem wypowiada różne sentencje. Polecane są np. „Weightless” – Marconi Union, ale też dźwięki mis tybetańskich, mantra, muzyka z tradycji hinduskich.

Przeczytaj koniecznie nasz artykuł: Medytacja a muzyka, by dowiedzieć się więcej na ten temat!

• Jazz

Szczególnie warto zwrócić uwagę na smooth jazz i ballady, które mogą pomóc w odprężeniu w stresujący dzień. Jazz uspokaja umysł, wprowadza w dobry nastrój. Można wsłuchać się np. w „Blue in Green” – John Coltrane’a czy „So What” – Miles Davis’a.

Gra na instrumentach jako sposób na stres

Gra na instrumentach muzycznych jest jednym z najbardziej efektywnych sposobów na redukcję stresu. Pomaga ona w wyrażeniu emocji, ale też angażuje umysł i ciało w działania, które sprzyjają relaksacji, rozluźnieniu i poprawie nastroju.

• Gra na instrumencie to rodzaj ekspresji, który umożliwia wyzwolenie napięcia nagromadzonego w ciele i umyśle (mowa tu o napięciu zarówno psychicznym, jak i fizycznym).
• Gra na instrumencie odwraca uwagę od stresujących myśli i sytuacji – dzięki temu umysł ma mniejsze szanse na ruminacje i zamartwianie się, a to niewątpliwie sprzyja redukcji stresu.
• Gra na instrumencie stymuluje wydzielanie hormonów szczęścia (endorfin, dopaminy i serotoniny).
• Gra na instrumentach (szczególnie dętych lub perkusyjnych) wymaga odpowiedniej techniki oddechowej. Głębokie (i rytmiczne) oddychanie wspiera relaksację i działa antystresowo.
• Doskonalenie umiejętności gry na instrumencie wpływa korzystnie na samoocenę i poprawia pewność siebie, a to również pomaga w eliminacji stresu i napięcia.

Zarówno słuchanie muzyki, jak i gra na instrumentach stanowią niezwykle cenne narzędzie do zarządzania stresem. Instrumenty angażują umysł, ciało i emocje w pozytywny, twórczy sposób, natomiast słuchanie relaksujących, jak i kojących dźwięków wycisza oraz pomaga w radzeniu sobie z negatywnymi emocjami.

Nie masz instrumentu, a nie chcesz inwestować w zakup? Rozważ wynajem sprzętu muzycznego od Vibe! Proponujemy m.in. szeroki wybór gitar, instrumentów klawiszowych, instrumentów dętych, instrumentów smyczkowych czy instrumentów perkusyjnych. Miesięczny abonament zapewnia dostęp do dowolnych wybranych produktów – bez wkładu własnego i z opcją wynajmu już od 1 miesiąca.