Większość osób myśląc o gitarze elektrycznej automatycznie ma przed oczami jeden z dwóch najbardziej kultowych modeli słynnej marki Fender, czyli Stratocaster czy Telecaster. Chociaż oba instrumenty zostały zaprojektowane przez tę samą osobę, różnią się od siebie w dość znacznym stopniu. Zarówno jeden, jak i drugi model ma swoich zwolenników. Właśnie zastanawiasz się, który z nich wybrać? Przedstawiamy różnice między Stratocaster a Telecaster!
Stratocaster vs. Telecaster – kultowe modele Fendera
Gitara elektryczna Fender Telecaster została zaprojektowana na przełomie lat 40. i 50., ale ostatecznie pojawiła się na rynku w 1951 roku.
Była pierwszą w historii masowo produkowaną gitarą elektryczną typu solid body (z litym korpusem). Pierwotnie nosiła nazwę Fender Broadcaster, ale producent instrumentów Gretsch zgłosił naruszenie znaku towarowego – posiadał w ofercie linię zestawów perkusyjnych o nazwie „Broadkaster”. Gitara elektryczna Fender Stratocaster powstała jako wynik prac nad udoskonaleniem cieszącego się ogromną popularnością Telecastera.
Fender Stratocaster
Leo Fender we współpracy z gitarzystami zaczął wprowadzać kolejne zmiany w budowie i osprzęcie, które zwiększały możliwości instrumentu. Na początku pod względem wyglądu były niemalże identyczne, ale z czasem Freddy Tavares, projektant pracujący dla Fendera, zaprojektował nowy, kultowy już kształt korpusu.
Gotowa gitara elektryczna Stratocaster weszła do produkcji i trafiła do publicznej sprzedaży w 1954 roku. W ten oto sposób na świecie muzyki pojawiły się dwie niezwykle ważne gitary, które zrewolucjonizowały branżę.
Czym się różni Telecaster od Stratocaster?
Różnice pomiędzy Stratocasterem i Telecasterem przede wszystkim wynikają z budowy sprzętu. Krótko omawiamy poszczególne elementy instrumentów oraz wskazujemy, pod jakimi względami są do siebie podobne, a pod jakimi nieznacznie bądź całkowicie odmienne.
Gryf
Gryf w Telecasterze i Stratocasterze ma w większości przypadków typowy kształt Fendera, czyli Modern „C” (zdarzają się jeszcze „U” i delikatne „V”). Można wyczuć jednak subtelną różnicę – gryf Tele jest nieco bardziej „kwadratowy”, podczas gdy w Stratcie jest raczej zaokrąglony. Osoby o mniejszych dłoniach często przyznają, że przez to model ten jest trochę wygodniejszy w trzymaniu. Trzeba jednak mieć na względzie subiektywność tych odczuć – wiele zależy od długości palców i indywidualnych predyspozycji.
Elementy te są wykonywane głównie z klonu, ale zdarzają się modele z podstrunnicą z palisandru. Rodzaj drewna ma wpływ na brzmienie – klon nieco „wyostrza” dźwięk, zaś palisander go „zaokrągla” i „zmiękcza”. W obu przypadkach umieszczono 21-22 progi, z 25,5-calową skalą, 9,5-calową podstrunnicą siodełkiem o takiej samej szerokości.
Co ciekawe, dla niektórych ma znaczenie nawet ciężar główki. Który model wygrywa – Stratocaster czy Telecaster? Strat ma większą, cięższą główkę. Zdaniem niektórych, taka modyfikacja zapewniła instrumentowi lepsze brzmienie i dłuższe wybrzmiewanie dźwięków, ale w rzeczywistości nie zostało to nigdy udowodnione w naukowy sposób.
Korpus
Tele i Strat zazwyczaj mają korpus wykonany z drewna olchowego (często można trafić też na drewno jesionowe), które gwarantuje świetne, wyraziste brzmienie. Wcześniej korpusy Telecasterów robiono często z drewna klonowego. Poza tym, kształty tych gitar dość znacznie różnią się od siebie.
Gitary Telecaster mają grubszą „talię” oraz są wykonywane z pojedynczej płyty drewnianej, bez konturów lub jakichkolwiek ergonomicznych wgłębień itp. Korpus ma tylko jedno wcięcie.
Gitary Stratocaster mają węższą talię niż Tele, charakterystyczne, ergonomiczne wyprofilowanie korpusu i „rogi” po obu stronach basu i wysokich tonów, czyli tzw. podwójne wycięcie przy podstawie gryfu. Dzięki temu można nieco łatwiej dotrzeć do wyższych tonów, choć doświadczeni gitarzyści nie zauważają większej różnicy.
Elektronika
Gitary Stratocaster i Telecaster mają na ogół podobną elektronikę. Każdy z nich ma główny regulator głośności, przy czym o ile Tele ma tylko jeden regulator tonu, Strat ma dedykowane pokrętła tonów dla przetworników środkowego i mostkowego.
Przełączanie to jednak inna historia. Gitara elektryczna Telecaster zawsze była wyposażona w trójpozycyjny przełącznik, ale w przypadku Stratocastera, po tym, jak gitarzyści odkryli, że mogą uzyskać większą wszechstronność tonalną, blokując oryginalny trójpozycyjny przełącznik Strata między pierwszą a drugą pozycją oraz drugą i trzecią pozycją, Fender wyposażył ją w standardowy selektor pięciostopniowy.
Gitara Telecaster ma zazwyczaj dwa przetworniki z pojedynczą cewką, przy czym przetwornik przy mostku jest szerszy i dłuższy niż jego odpowiednik w Stratocasterze. Co więcej, jest on zamontowany na metalowym mostku Telecastera, co może nadać mu mocniejsze brzmienie.
Pod względem elektroniki gitara Stratocaster daje użytkownikowi większą elastyczność i kontrolę nad brzmieniem. Dzięki temu łatwiej jest na nim eksperymentować z dźwiękiem. Dzięki 5-drożnym przełącznikom jest zdecydowanie bardziej wszechstronny brzmieniowo. Tymczasem Tele ma swój niepowtarzalny „bite”, czyli zadziorny charakter, nie do podrobienia na innych modelach.
Fender produkuje również modele Stratocaster i Telecaster z opcjami przetwornika humbucker.
Osprzęt
Standardowy Tele, jak i Strat są wyposażone w przetworniki z pojedynczymi cewkami. Gitara elektryczna Stratocaster ma założone trzy przetworniki z „single coil” Strat, podczas gdy Telecaster ma przetworniki przy mostku i przy gryfie. Coraz częściej, zarówno gitarach Telecaster, jak i Stratocaster stosuje się jednak przetworniki dwu-cewkowe, typu humbucker. Pierwszym sławnym gitarzystą, który zastosował takie rozwiązanie na początku lat 70. był Keith Richards z The Rolling Stones.
Gitara Stratocaster ma pięciopozycyjny przełącznik wyboru przetwornika, podczas gdy Telecaster – trójpozycyjny. W praktyce oznacza to, że Strat oferuje ogólnie więcej brzmień i możliwości, jeśli chodzi o przełączanie między przetwornikami albo korzystanie z różnych opcji konfiguracji przetworników.
Ponieważ części te są dedykowane dla tych modeli, istnieje między nimi zauważalna różnica w brzmieniu. Przetwornik na gryfie Strata daje bardzo unikalny dźwięk – „okrągłe”, dźwięczne brzmienie. Przetwornik mostkowy w Tele jest jednak również absolutnie wyjątkowy, ponieważ w zależności od stylu gry może brzmieć bardziej czysto i „gładko”, ale też „chropowato” i zadziornie.
Mostek
Największą różnicą między tymi modelami jest jednak mostek. Oba warianty zainstalowane w tych gitarach mają po sześć regulowanych siodełek, ale Strat oferuje dodatkowo system tremolo, dający możliwość podwyższania i obniżania tonów specjalnym ramieniem mostka (nazywaną potocznie: „wajchą”). Mostek Stratocastera jest przymocowany do sprężyn, które łączą się z korpusem gitary, co pozwala swobodnie zmniejszać lub zwiększać napięcie strun, tworząc efekt vibrato. Aby go osiągnąć, należy użyć wajchy (ang. whammy bar), umieszczonej na korpusie.
Z efektem tym nie należy jednak przesadzać, ponieważ przyczynia się do rozstrajania instrumentu. Jeśli jednak odpowiednio się ustawi swój sprzęt i będzie regularnie się o niego dbać, szybko nabierze się wprawę. Mimo to gitarzyści z obawy przed rozstrajaniem „blokują” mostek w Stratach, przez co niejako zmienia się w stały mostek, a sprzęt staje się bardziej podobny do gitary Telecaster. Miłośnicy cięższych brzmień z kolei zakładają w tym modelu system tremolo Floyd Rose.
Nie wszystkie pojęcia są Ci znane? Nasz artykuł: „Terminologia gitarowa” rozwieje Twoje wątpliwości.
Słynni muzycy grający na Stratocasterach
Jimi Hendrix
Eric Clapton
Robbie Robertson (the Band)
Buddy Guy
Jeff Beck
Dick Dale
David Gilmour (Pink Floyd)
Ritchie Blackmore (Deep Purple)
Mark Knopfler (Dire Straits)
Eric Johnson
Stevie Ray Vaughan
Dave Murray (Iron Maiden)
Robert Cray
Yngwie Malmsteen
Nile Rodgers (Chic, David Bowie)
The Edge
Billy Corgan (Smashing Pumpkins)
John Frusciante (RHCP)
Słynni muzycy grający na Telecasterach
George Harrison (The Beatles)
Muddy Waters
Keith Richards (The Rolling Stones)
Graham Coxon (Blur)
Curtis Mayfield
Joe Strummer (the Clash)
oraz Bruce Springsteen; Pete Townshend (The Who); Jimmy Page (Led Zeppelin); Tom Morello (RACM); Chrissie Hynde (Pretenders)
Stratocaster czy Telecaster – który wybrać?
Dane techniczne mało mówią, szczególnie osobom początkującym. Niezależnie od poziomu zaawansowania użytkownika, trudno jest jednoznacznie ocenić, który model jest lepszy, ponieważ każdy ma własne preferencje, oczekiwania, przyzwyczajenia itp. Abu ułatwić podjęcie ostatecznej decyzji, omówimy jeszcze kilka ważnych zagadnień.
Grywalność
W przypadku gitar elektrycznych to gryf jest zwykle największym wskaźnikiem grywalności, a zarówno Telecaster, jak i Stratocaster są pod tym względem dość podobne. Trudno jest wskazać model, który jest „łatwiejszy” do gry. Mimo to, zdaniem wielu osób ulepszona ergonomia Strata z porównaniu Tele sprawia, że jest nieco wygodniejszy w trzymaniu. A to ma wpływ na ogólne wrażenia.
Brzmienie
Telecaster ogólnie brzmi dużo jaśniej od Stratocastera i ma nieco „stłumiony”, „nosowy” dźwięk. Posiada tylko dwa pickupy, więc daje nieco mniej możliwości. Niektórzy twierdzą, że do gry na tym modelu potrzebne są większe umiejętności, ale oczywiście nie każdy się z tym zgodzi.
Do jakiej muzyki Stratocaster będzie najlepszy? Oferuje trzy pickupy, dlatego proponuje więcej kombinacji brzmieniowych. Dzięki temu jest bardziej uniwersalny, a także umożliwia inspirujące eksperymenty. Doskonale sprawdza się w różnych gatunkach i stylach muzycznych. Nie da się ocenić, który wariant lepiej brzmi, ponieważ jest to kwestia bardzo indywidualna. Wiele zależy też od tego, co i jak chce się grać.
Cena
Oczywiście bardzo ważnym zagadnieniem jest to, czy te modele gitar różnią się pod względem ceny. W rzeczywistości kolekcje są tak rozbudowane, że można w nich znaleźć równoległe produkty, które kosztują mniej więcej tyle samo.
Najdroższe są oczywiście modele customowe i sygnowane. Jednak w obu przypadkach dostępne są też budżetowe propozycje, idealne dla osób początkujących, czy tych o ograniczonych możliwościach finansowych. Warto też wiedzieć o tym, że jeśli chce się sprawdzić Strata czy Tele, nie trzeba się ograniczać do produktów marki Fender. Producent posiada także budżetową sub-markę Squier, w ofercie której znajdują się odpowiedniki najpopularniejszych instrumentów.
Potrzebujesz więcej wskazówek? Sprawdź nasz artykuł: „Gitara elektryczna dla początkujących – doradzamy jaką wybrać!”.
Sprawdź różnice między Stratocaster a Telecaster
Tak naprawdę nie da się wydać obiektywnej opinii na temat tego, czy lepszy jest Telecaster czy Stratocaster. Sam fakt, że jedna gitara została zaprojektowana wcześniej, a druga później, również niczego nie rozstrzyga. Najlepiej jest po prostu podjąć decyzję na podstawie własnych odczuć. Aby to jednak było możliwe, dobrze jest przetestować oba warianty.
Mało kto byłby gotów na to, by kupić do eksperymentów i Telecastera, i Stratocastera. Za tymi modelami często rozglądają się amatorzy, którzy dopiero uczą się gry na gitarze elektrycznej. Jak wiadomo, nie każdy dysponuje taką ilością gotówki albo po prostu nie chce w ten sposób wydawać pieniędzy. W sklepach muzycznych można tylko przez chwilę obejrzeć sprzęt i na nim pobrzdąkać, ale to zdecydowanie za mało.
Jeśli nie chce się kupować drogiej gitary praktycznie „w ciemno”, idealnym rozwiązaniem jest skorzystanie z usługi wynajmu sprzętu muzycznego. Dzięki wypożyczalni instrumentów online Vibe można w wybranym czasie do woli zapoznać się z jednym, a następnie drugim modelem, w ramach niewysokiego miesięcznego abonamentu. Po upływie minimalnego okresu najmu w każdej chwili da się oddać albo wymienić sprzęt. Jeśli zaś wyjątkowo się spodoba, można go wykupić (płacąc z góry lub dalej spłacając go w ratach). Wszystkie formalności załatwia się zdalnie, a instrumenty odbiera się w partnerskim sklepie muzycznym albo w formie przesyłki kurierskiej.
Zapraszamy do zapoznania się z pełną ofertą gitar elektrycznych!