Ten charakterystyczny, niewielki hawajski instrument zachwyca swoim przyjemnym, wdzięcznym brzmieniem. Wiele osób chce się nauczyć na nim grać, ponieważ stosunkowo prosto jest go opanować – przypomina gitarę, ale jest mniejszy, lżejszy, no i oczywiście tańszy. Osoby początkujące zwykle nie zdają sobie jednak sprawy z tego, że istnieje wiele jego odmian. Przedstawiamy i omawiamy podstawowe, a także mniej typowe rodzaje ukulele!

Podstawowe rodzaje ukulele

Wyróżnia się 4 podstawowe rodzaje ukulele, które różnią się od siebie wielkością, a także brzmieniem.

Ukulele sopranowe

Najmniejsza odmiana, zarazem najbardziej rozpoznawalna i popularna. Z reguły też najtańsza. Ma długość 21 cali (ok. 53 cm), z menzurą o długości ok. 33 cm oraz 12-14/15 progami na podstrunnicy. Doskonale sprawdza się w podróży, ponieważ waży zaledwie kilka kilogramów i zmieści się w każdej torbie. Modele tego typu są idealne dla kobiet czy dzieci, ale ogólnie są dość uniwersalne. Warto jednak mieć na względzie, że taki instrument może być nieporęczny dla osób o większych dłoniach i palcach (progi mogą być po prostu za małe).

Ukulele sopranowe ze względu na swój rozmiar, kształt i liczbę strun ma najwyższy ton. Stroi się je standardowo – G-C-E-A. Warto wiedzieć, że w porównaniu z innymi odmianami ma tendencję do szybszego rozstrajania się. Nie jest to jednak duży problem, ponieważ w zamian dostrajanie jest bardzo proste i nie powinno być szczególnie kłopotliwe. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w naszym artykule: „Jak nastroić ukulele?”.

Ukulele sopranowe

Ukulele tenorowe

Odmiana ta jest większą wersją ukulele sopranowego. Standardowe modele mają około 26 cali długości (ok. 67 cm, z menzurą ok. 43 cm) oraz 15-19 (lub więcej) progów. Zazwyczaj dostraja się je do G-C-E-A (ale można też niżej, do D-G-B-E). Instrument jest trochę cięższy, a za względu na jego rozmiary jest też mniej wygodny w transportowaniu niż sopran. Za to ma głośniejsze, pełniejsze brzmienie z szerszym zakresem i daje muzykowi o wiele więcej możliwości. Dla przykładu, dłuższy gryf pozwala grać wyższe dźwięki.

Na ukulele tenorowym można wykonać utwory, których nie dałoby się zagrać na modelu sopranowym. Z tego względu instrument jest idealny dla osób, które bardziej na poważnie zaangażowały się w nowe hobby i/lub planują już nawet występy.

Ukulele tenrorowe

Ukulele koncertowe

Kompromis między ukulele sopranowym a tenorowym. Instrument jest nieco większy – ma długość 23 cali (ok. 61 cm) oraz gryf dłuższy niż w sopranach (ok. 43 cm). Modele tego typu są mniej przenośne, ale zdecydowanie bardziej poręczne. Jak sama nazwa wskazuje, idealnie nadają się na koncerty. Mają okrągły, mocny, przyjemny dźwięk, który doskonale wybija się na pierwszy plan.

Ukulele koncertowe

Ukulele „koncertówki” mają zazwyczaj mniej progów niż tenory, dlatego nie pozwalają uzyskać aż tak wysokich tonów. Ich dużą zaletą jest za to wygodniejszy, nieco szerszy rozstaw progów, co przydaje się w przypadku większych dłoni i palców. Warto wypróbować ten wariant, gdy chce się grać na typowym ukulele, ale sopran jest zbyt mały, a tenor – zbyt duży.

Ukulele barytonowe

Największa odmiana ukulele – może mieć 30 lub nawet więcej cali (ok. 77 cm) oraz od 19 do nawet 21 progów. Instrument dostraja się do D-G-B-E (tak jak cztery dolne struny gitary). Jest w stanie osiągnąć bogatsze, głębsze tony niż pozostałe warianty, ale za to zdecydowanie traci w kontekście wyższych brzmień. Przez to jest w stanie zbliżyć się do gitary i zdecydowanie mniej przypomina standardowe ukulele.

Ukulele barytonowe

Często jest wykorzystywany przez zespoły bluesowe, a także doskonale sprawdza się podczas jam session. Jeśli jednak preferuje się charakterystyczne, wysokie, jasne brzmienie, lepiej zdecydować się na któryś z powyższych modeli.

Ciekawostką jest, że ukulele barytonowe powstało w latach 40., ale nie wiadomo, kto jest jego twórcą. Od lat toczy się spór, kto był pierwszy – Arthur Godfrey (amerykański komik, spiker radiowy i telewizyjny) czy Herk Favilla (lutnik, właściciel sklepu z instrumentami strunowymi).

Masz kłopot z podjęciem decyzji, który wariant najlepiej sprawdzi się w Twoim przypadku? Wiele przydatnych porad i wskazówek znajdziesz w naszym artykule: „Ukulele dla początkującego”.

Specjalne odmiany ukulele

Poniższe odmiany ukulele stanowią w większości wariacje standardowych modeli, opisanych powyżej. Są zdecydowanie rzadsze, ale warto je znać – może akurat któryś z nich Cię zainteresuje. Osoby bardziej zaawansowane jak najbardziej mogą też chcieć poeksperymentować z nowymi, mniej typowymi instrumentami.

Ukulele Pineapple

Ukulele typu „Ananas” (nazywane też czasami „ananasowym”) wyróżnia się unikalnym kształtem, który – jak nietrudno się domyślić – zgodnie z nazwą przypomina ten smakowity, egzotyczny owoc.

Ukulele Pineapple

Dzięki temu instrument emituje mocniejszy i bardziej „słodki” dźwięk niż standardowe modele, przez co wariant ten jest lubiany przez muzyków koncertowych. „Ananas” lepiej wybija się na pierwszy plan i jest świetnie słyszalny nawet w przypadku dość głośnego otoczenia. Opcja ta jest więc nie tylko estetyczna, ale też praktyczna.

Pierwsze ukulele w tym nietypowym kształcie stworzył słynny lutnik Samuel Kaialilii Kamaka, założyciel legendarnej marki Kamaka. Zainspirował się ananasami, którymi zajadał się w dzieciństwie na rodzinnych Hawajach.

Ukulele Cutaway

Cutaway to z angielskiego „umożliwiający zobaczenie wnętrza”, a także połączenie słów „cut” i „away”, co razem można przetłumaczyć jako „wyciąć”. Model ten to dość często spotykana odmiana, o charakterystycznym, „przyciętym” pudle – zwykle prawa górna część ma wgłębienie, które ułatwia grę na wyższych progach, ponieważ pozwala swobodniej do nich sięgać.

Ukulele Cutaway

Takie warianty można znaleźć we wszystkich czterech standardowych odmianach ukulele. W zależności od tego, czy wybrało się sopran, tenor, baryton czy wersję koncertową, modyfikacja ta daje różne efekty w kwestii brzmienia. Z reguły są jednak ledwie zauważalne. Dzięki wycięciom dźwięk może być głębszy i bardziej „okrągły”, ale przede wszystkim mają za zadanie ułatwiać grę bardziej skomplikowanych chwytów.

Guitalele (Guitar Ukulele)

Nazwa tego wariantu to nie bez powodu połączenie słów „guitar” i „ukulele”. Model łączy cechy obu instrumentów, a dokładnie jest czymś pomiędzy gitarą klasyczną a ukulele tenorowym.

Guitalele

Przede wszystkim jest większy, a także posiada 6 strun, co pozwala grać większą liczbę akordów. Z jego pomocą można uzyskać znacznie szerszy zakres brzmień. Stroi się go jednak nieco inaczej, bowiem do A-D-G-C-E-A – podnosi się ton z gitary, ale obniża z ukulele.

Banjolele

Kolejny model hybrydowy, będący połączeniem banjo i ukulele. Posiada okrągłe pudło otoczone specjalnym metalowym pierścieniem, co pozwala uzyskać wyjątkowe brzmienie. Ma nylonowe struny tak jak banjo, ale jest strojony wyżej, do G-C-E-A. Pod tym względem bliżej mu do sopranu. Przy tym ma 15 progów, rozstawionych nieco szerzej niż w klasycznym ukulele.

Banjolele

Banjolele było niezwykle popularne w latach 20. i 30. XX wieku, kiedy zostało wypromowane przez amerykańskich artystów, takich jak np. Roy Smeck czy Wendell Hall. Z czasem jego popularność zmalała. Obecnie można zaobserwować jego powrót, ponieważ jego brzmienie znów wydaje się być czymś innym i „świeżym”.

Ukulele basowe

Ta niezwykła odmiana to świetna ciekawostka dla basistów, którzy lubią muzyczne eksperymenty. Ma rozmiary podobne do ukulele barytonowego, ale za to struny poliuretanowego, przez co instrument brzmi nieco jak bas. Stroi się go do E-A-D-G.

Ukulele basowe

Odmiana ta powstała w 2007-2009 roku, w ramach współpracy Road Toad i Kala. Początkowo pomysł ten został potraktowany niemalże jako żart i zbyt oczywisty chwyt marketingowy, który miał tylko przyciągnąć uwagę basistów. Kiedy jednak doświadczeni gracze przetestowali ten nietypowy model, docenili jego możliwości.

Harp Ukulele

Niezwykła kombinacja harfy i ukulele. Ma długi gryf z progowymi strunami, takimi jak w modelach tenorowych lub koncertowych, ale posiada też specjalne przedłużenie mostka inspirowane harfą, z czterema/pięcioma strunami bez progów.

Harp Ukulele

Bez wątpienia, wariant ten jest jednym z najciekawszych i najbardziej oryginalnych. Jego pochodzenie jest niejasne, ale wiele źródeł podaje, że pierwszy model tego typu pojawił się w USA w 1896 roku.

Ukulele elektryczne

Standardowe ukulele posiadają także swoje zelektryfikowane wersje. Działają dokładnie tak, jak gitary tego typu. Wyróżnia się też dwie odmiany: elektryczne (dają więcej opcji przy korzystaniu z interfejsu audio) i elektroakustyczne (są tańsze i można na nich grać także bez dodatkowego sprzętu).

Ukulele elektryczne

Pierwszy model tego instrumentu został opatentowany w 2012 roku przez Edmunda A. Rafalco.

Jak tanio zdobyć ukulele do nauki gry?

Ukulele z reguły nie jest drogim sprzętem, ale najlepiej jest uczyć się grać na instrumencie dobrej jakości. Z tego względu na ten cel trzeba przeznaczyć przynajmniej kilkaset złotych – nie można też zapomnieć o tym, że potrzebne są jeszcze akcesoria, np. stroik, pokrowiec czy struny na wymianę. Nie każdego stać na to, by kupić wszystko prosto ze sklepowej półki. Niektórzy nie chcą też od razu wydawać tyle pieniędzy, gdy nie mają pewności, czy zajęcie to w ogóle im się spodoba.

Opłacalnym rozwiązaniem jest zakup używanego sprzętu, ale żeby znaleźć model w dobrym stanie i rozsądnej cenie, trzeba mieć albo odpowiednią wiedzę, albo wsparcie kogoś doświadczonego. Bezpieczniej oraz wygodniej jest na początek zdecydować się na wynajem.

Wypożyczalnia instrumentów online Vibe posiada szeroką ofertę ukulele, dostosowanych do różnych potrzeb. Z naszych usług korzystają osoby początkujące, ale też profesjonalni muzycy. W ramach przystępnej umowy można do woli korzystać z wybranego sprzętu, opłacając tylko niewysoki miesięczny abonament. Po upływie minimalnego okresu najmu instrumentu można go: zachować na dłużej, wymienić, oddać albo wykupić (od razu lub w ratach). Wszystkie formalności załatwia się zdalnie, po czym sprzęt zostaje wysłany kurierem lub przygotowany do odbioru w wybranym partnerskim sklepie muzycznym.

Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z naszą pełną ofertą ukulele!